Czy bank może dochodzić roszczeń po unieważnieniu umowy kredytowej

Banki w najróżniejszy sposób starają się zniechęcać kredytobiorców do dochodzenia roszczeń finansowych – niezależnie czy chodzi o odfrankowienie, czy unieważnienie umowy kredytowej. W mediach coraz częściej spotkać możemy głosy (zawsze w sposób pośredni lub bezpośredni powiązany z sektorem bankowym) o żądaniach banków w zakresie „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału”.

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, to sąd krajowy ma obowiązek z urzędu ocenić nieuczciwość postanowień umownych i odmówić ich stosowania wobec konsumenta – w konsekwencji np. unieważnić umowę kredytową. Konsument ma z kolei prawo zrezygnować z takiej ochrony, gdyby eliminacja klauzul nieuczciwych powodowała unieważnienie umowy, a to byłoby ze szkodą dla konsumenta.

Powyższe oznacza, że sąd z urzędu jest zobligowany do weryfikacji, czy ekonomiczne skutki unieważnienia umowy kredytowej, nie są dla konsumenta nadmiernie niekorzystne czy też ekonomicznie nieopłacalne. Należy zatem wnioskować, że jeśli sąd pozwoli na unieważnienie umowy, to nie powinno to powodować negatywnych skutków ekonomicznych dla konsumenta.

Jeszcze dalej w swych rozważaniach idzie Rzecznik Finansowy, od lat stojący na straży konsumentów w relacjach z bankami. W ocenie Rzecznika Finansowego ewentualne żądania banków w zakresie „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału” czy żądanie zapłaty odsetek za opóźnienie jest całkowicie pozbawione podstaw prawnych oraz bezwzględnie sprzeczne z celami Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich 93/13/EWG z dnia 05.04.1993 r. w sprawie nieuczciwych warunkó6w w umowach konsumenckich. Takie żądnie całkowicie niweczyłoby ochronny charakter Dyrektywy względem konsumenta. Prowadziłoby ponadto do oczywistego pokrzywdzenia interesów majątkowych konsumenta i uzyskaniu przez bank korzyści, które nie odnajdują żadnych podstaw prawnych (osiąganie nieuprawnionych zysków przez bank).

Stanowisko Rzecznika Finansowego wielokrotnie było już popierane przez sądy powszechne. Nie inaczej powinno się stać w tym przypadku.

Ewentualne roszczenia banków to przede wszystkim straszak, mający na celu zniechęcenie jak największej liczby kredytobiorców do niewystępowania na drogę postępowania sądowego względem banków.